Gruźlica jest chorobą zakaźną, wywołaną przez prątki wchodzące w skład Mycobacterium tuberculosis complex. Zmiany gruźlicze mogą występować w różnych narządach ciała, ale najczęstszą postacią jest gruźlica płuc. Prątkujący chorzy na gruźlicę płuc stanowią źródło zakażenia dla osób ze swego otoczenia. Na świecie gruźlica jest jednym z najważniejszych wyzwań zdrowia publicznego.  24 marca 1982 roku Światowa Organizacja Zdrowia zainicjowała obchody Światowego Dnia Gruźlicy. 

Według szacunków WHO na świecie 10 mln osób choruje rocznie na gruźlicę, zaś 1,7 mld ludzi na świecie może być zakażonych prątkiem gruźlicy. Szacuje się, że tylko u 2-3 proc. osób zainfekowanych prątkami gruźlicy rozwinie się pełnoobjawowa choroba. U pozostałych gruźlica będzie skutecznie zwalczana przez układ odpornościowy, przez co przejdzie w postać latentną, czyli uśpioną. Szacuje się, że u około 10 proc. zakażonych prątkiem gruźlicy pacjentów, choroba zostaje aktywowana.

W przypadku objawowej postaci gruźlicy pierwotnej płuc dochodzi do namnażania się prątków w pęcherzykach płucnych. Układ odpornościowy aktywuje procesy immunologiczne, które mają na celu neutralizację patogenów. W wyniku tego działania dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w płucach, co prowadzi do pojawienia się objawów takich jak:

• kaszel połączony z odkrztuszaniem wydzieliny;
• krwioplucie;
• bóle w klatce piersiowej;
• gorączka;
• spadek masy ciała;
• dreszcze;
• bladość skóry;
• zwiększona męczliwość.

Najważniejszym elementem profilaktyki gruźlicy jest szczepienie całej populacji. W Polsce szczepienie przeciwko gruźlicy jest jednym z obowiązkowych, któremu podawane jest w pierwszych dniach życia dziecko, przed opuszczeniem oddziału porodowego. W ramach profilaktyki gruźlicy niezwykle ważna jest także szybka identyfikacja i skuteczne leczenie osób chorych, w celu zminimalizowania ryzyka rozprzestrzeniania się gruźlicy.

Z okazji Dnia Gruźlicy przypominamy, że w DCOPiH w Szpitalu Leśne zajmujemy się również leczeniem pacjentów z gruźlicą. Po potwierdzeniu występowania gruźlicy u danego pacjenta wdrażane jest leczenie z wykorzystaniem antybiotyków oraz tzw. leków przeciwgruźliczych. Plan skutecznego leczenia pacjenta jest złożony i trwa dość długo (zazwyczaj ok. 6-9 miesięcy). W przypadku szczepów bakterii opornych na antybiotyki, farmakoterapia może trwać nawet do dwóch lat. Z tego powodu niezwykle istotne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich. Tylko wtedy będzie możliwa całkowita eradykacja (usunięcie) prątków gruźlicy z organizmu pacjenta- także tych, które pozostają w stanie latentnym. W niektórych przypadkach może być także zastosowane leczenie chirurgiczne, które będzie polegało na resekcji części płuc zniszczonych przez zmiany gruźlicze.